Lys i lause lufta

Paul Hewitt
Naturfagsenteret

Lysstoffrøyret vil ikkje lyse når det blir heldt med begge endar i lik avstand frå den ladde kula på ein Van De Graaff-generator. Men dersom ein ende er nærmare kula enn den andre enden, vil det gå straum i røyret og det vil lyse. Kvifor?

Faglig forklaring

Enkelt sagt: Enden som er nærmast kula har eit høgare elektrisk potensial enn den enden som er lengre borte. Den elektriske spenningsforskjellen mellom endane på lysstoffrøyra, set opp ein straum i røret.

Meir nøyaktig: Ladning flytter seg frå kula gjennom lufta til den delen av lysstoffrøyret som er nærmast, og gjennom røyret til handa di, og så gjennom kroppen til golvet og tilbake til generatoren. Dette utgjer ein lukka krets. Når lampa blir halden i den første posisjonen, er begge endar like langt frå kula og ladning strøymer ikkje gjennom røret og utgjer ikkje ein lukka krets.

Aktuelle kompetansemål i læreplanen

Læreplan i naturfag

Etter 10. årstrinn
- Fenomener og stoffer
  - bruke begrepene strøm, spenning, resistans, effekt og induksjon til å forklare resultater fra forsøk med strømkretser

Læreplan i fysikk - programfag i studiespesialiserende utdanningsprogram

Fysikk 1
- Klassisk fysikk
  - definere begrepene strøm, spenning og resistans, og bruke prinsippene om bevaring av ladning og energi på enkle og forgreinede likestrømskretser

Vedlegg

Lys i løse lufta pdf

Levert av

Naturfagsenteret

Forfatter

Paul Hewitt